Protagonistas: Bestas e Aloitadores
As Bestas: Alma Salvaxe de Pura Raza Galega
O Cabalo Galego de Pura Raza (PRG), coñecido tradicionalmente como “besta” en Sabucedo, é un subtipo de cabalo pequeno que vive nas zonas montañosas de Galicia. A pesar da súa vida en liberdade, ten un temperamento apacible, o que o fai ideal para equitación terapéutica.
Neste contexto, cabe destacar que «besta» é o termo que se lle dá ás eguas, que son o principal activo de Sabucedo, xa que en cada manada pode haber varias «bestas» pero un só cabalo. Ao cabalo dominante de cada manada chámase «garañón». Segundo algúns zoólogos, esta raza é en realidade o antecesor dos cabalos domésticos actuais e coñécese como garrano en Portugal.
A orixe desta raza remóntase aos celtas, que introduciron un pônei domesticado no norte peninsular. Co tempo, foise diferenciando en varias razas similares ás que se atopan na fachada atlántica europea, mantendo unha estreita relación con razas como a xaca navarra e a pottoka. Estes cabalos, que son incriblemente resistentes ás inclemencias do tempo, conforman un ecosistema moi sensible
O Cabalo Galego de Pura Raza (PRG) é unha raza de temperamento dócil, valente e intelixente, cun perfil recto, un peso lixeiro (165-300 kg) e unha capa de cor marrón ou negra. Fisicamente, posúe unha cabeza proporcionada con orellas pequenas e ollos grandes e expresivos. O seu tronco ten un pescozo con abundantes melenas, unha cruz prominente e unha liña dorso-lumbar recta. As súas extremidades son delgadas, curtas e fortes, con cascos pequenos e duros de cor escura. As crinas e a cola son moi poboadas, e ás veces, presentan pelo no labio superior e no queixo.
Os Aloitadores: A Tradición Persoa a Persoa
A figura do “aloitador” é a esencia da Rapa. Son as persoas que, coa súa habilidade e valor, se enfrontan corpo a corpo ás bestas no curro. O traballo do aloitador non se limita á Rapa; durante todo o ano, os veciños de Sabucedo encárganse do seu seguimento, controlando ataques de lobos e recollendo exemplares feridos.
A técnica do «aloitamento» baséase nun estrito código de respecto e maña que se transmitiu de xeración en xeración. Consiste en inmobilizar o animal sen usar máis ferramentas que o propio corpo, mediante a acción coordinada dun equipo de tres aloitadores. No curro, xamais se deixou de rapar a ningún cabalo por fero que fose.
Esta tradición demostrou a súa resiliencia ao longo do tempo. A Rapa das Bestas nunca deixou de realizarse; mesmo durante a Guerra Civil, cando os homes combatían na fronte, foron as mulleres da aldea as que se encargaron de continuala. Hoxe en día, a crecente presenza de mulleres aloitadoras asegura que esta tradición sexa inclusiva e siga viva.
