“Bestas”

Morfoloxía de Cabalo Galego de Pura Raza

O Cabalo de Pura Raza Galega (PRG) é a denominación que recibe oficialmente o subtipo de raza de cabalos Equus caballus de pequeño tamaño que habita en Galicia. Outras denominacións tradicionáis son cabalo galego de monte, cabalo galaico, garrano, sendo a denominación empregada en Sabucedo a de “besta”.

Esta raza de cabalos habita no monte de Galicia, nas áreas máis montañosas con escasa poboación arbórea e demográfica. Os cabalos de Pura Raza Galega son animais cun temperamento manso se a súa crianza se fai en condicións de restrinxida liberdade. O carácter dócil propio desta raza aporta beneficios aos centros de equitación terapéutica ou á hipoterapia. Los caballos de pura raza gallega son animales de temperamento apacible si su cría se realiza en condiciones de libertad restringida. El carácter dócil de esta raza aporta beneficios a los centros de equitación terapéutica o hipoterapia.

Segundo a crenza máis extendida, a orixe do cabalo da Pura Raza Galega está na herdanza que deixaron no norte da península os celtas. Estes pobos introduciron un exemplar domesticado de poni, con cabeza e orellas pequenas e con lombo ancho. Este tronco común foise ao longo dos séculos diferenciando polas condicións ambientais e a intervención de procesos de mestizaxe dando orixe ás diversas razas semellantes ás bestas gales que se extenden pola fachada atlántica europea dende Portugal ata Escocia e Islandia. Estos pueblos introdujeron un pony domesticado, con una cabeza y orejas pequeñas y un lomo ancho. A lo largo de los siglos, este tronco común se ha ido diferenciando por las condiciones ambientales y la intervención de procesos de mestizaje, dando lugar a las diversas razas similares a las bestias galesas que se extienden a lo largo de la fachada atlántica europea desde Portugal hasta Escocia e Islandia.

Atópase estreitamente emparentado con outros subtipos do ámbito cantábrico-pirenaico como a “jaca” navarra, e a pottoka, así como coa raza monchina. Na seguinte ilustración amósase unha comparativa con outras razas de cabalos: La siguiente ilustración muestra una comparación con otras razas de caballos:

A continuación detallamos as características prototípicas que deben cumprir os exemplares do cabalo de pura raza galega para a súa incripción no libro xenealóxico:

1. ASPECTO XERAL:

Segundo a información extraída da páxina web da Asociación de Pura Raza Galega caracterízanse por ter un perfil recto ou subcóncavo, elipométrico (lixeiros 165-300 kg), e presentan capa castaña (frecuente) ou negra.

Presentan un temperamento dócil, tranquilo, Valente e inteligente que o fai apropiado para a equitación, tanto ocio como deportiva.

2. CARACTERÍSTICAS REXIONAIS:

CABEZA

Cabeza proporcionada, con fronte longa e plana, xeralmente presenta abundante topete. Orellas pequenas e pilosas. Órbitas oculares saíntes e ben marcadas. Ollos grandes, vivos e expresivos. Os beizos gordos, podendo presentar en ocasións un guecho de pelos no superior (bigote) así como tamén pelos longos na rexión da barbada e da canle exterior. Orejas pequeñas y peludas. Cuencas oculares protuberantes y bien marcadas. Ojos grandes, vivos y expresivos. Los labios gordos, pudiendo presentar en ocasiones un guecho de pelos en la superior (bigote) así como pelos largos en la región de la barba y el canal exterior.

TRONCO

O pescozo é proporcionado, con boa conformación e abundantes crinas. Presenta cruz destacada. A liña dorso-lumbar tende á rectitude. A cruz dos cadrís é sinxela e algo inclinada. O nacemento do rabo é medio, sendo longo. O ventre ou abdome é redondeado. Peito con tendencia á profundidade. Tiene una cruz prominente. La línea dorso-lumbar tiende a enderezarse. La cruz de las caderas es simple y ligeramente inclinada. El nacimiento de la cola es mediano, siendo largo. El vientre o el abdomen está redondeado. Pecho con tendencia a la profundidad.

EXTREMIDADES

Costas lixeiramente inclinadas. Con extremidades finas, curtas e fortes. Articulacións poderosas e duras. Canelas curtas. Casco escuro, tendendo a negro, de conformación redonda, pequeño e duro, ben proporcionado. Presentan escasas produccións córneas e dérmicas (castaña, esporón e sedas no esporón). Con extremidades delgadas, cortas y fuertes. Uniones potentes y duras. Espinillas cortas. Casco oscuro, tendiente al negro, de forma redonda, pequeño y duro, bien proporcionado. Presentan pequeñas producciones corneales y dérmicas (castaño, espuela y sedas en la espuela).

CAPA

Negro ou castaña.

FANERAS

Cabos (crina e rabo): Crina e rabo moi poblados, cunha melena solta de pelos fortes e gordos. Extremos (rexión naso-labial, parte distal de extremidades): as extremidades presentan en ocasións sedas, pero con pouca cantidade pilosa, así como escasas produccións córneas. Extremos (región nasolabial, parte distal de las extremidades): las extremidades a veces presentan sedas, pero con escasa cantidad de vellos, así como escasas producciones córneas.

A rexión naso-labial pode presentar pelos (bigote ou barbela).

Hábitat

Montouto

As greas de bestas están presentes nunha superficie aproximada de 3.000 hectáreas de monte coñecido como o monte de Montouto, pertencente aos concellos de A Estrada, Cerdedo-Cotobade, Campolameiro e Cuntis.

Toxeiras e matogueiras

A pesares dos cualificativos despectivos que recibe (maleza, monte inculto…) desde o punto de vista ambiental, as toxeiras e matogueiras son un dos hábitats de maior riqueza de fauna e flora. Toxos, herba, xestas, codesos e piornos son o compoñente principal das matogueiras, que constitúen unha das primeiras etapas de substitución do bosque potencial. Toxos, pastos, matorrales, bacalaos y piornos son el componente principal de los arbustos, que constituyen una de las primeras etapas del potencial reemplazo forestal.


As toxeiras e breixeiras naturais proporcionan unha importante fonte de nitróxeno para o solo e teñen sido aproveitadas de xeito tradicional como alimento para o gando, combustible ou materia prima para diversas ferramentas. A pesar de ser un ecosistema pouco produtivo en termos económicos, é moi valioso como hábitat dunha gran diversidade de fauna, que encontra aquí alimento, acubillo e protección. A pesar de ser un ecosistema improductivo en términos económicos, es muy valioso como hábitat de una gran diversidad de fauna, que encuentra aquí alimento, refugio y protección.

Beneficios das bestas no hábitat

A continuidade do aproveitamento tradicional destes animais favorece a conservación dos hábitats e, á vez, a preservación dunha poboación de cabalos endémica do noroeste peninsular. As bestas son unha peza fundamental dos ecosistemas abertos das serras galegas, e fundamentais para a conservación do hábitat. O cabalo galego ten unha dieta equilibrada a base de toxos e herbáceas, o que contribúe a reducir e manter a biomasa baixo control. “Os cabalos galegos son grandes consumidores de toxos”, tal como indica a investigadora Laura Lagos. Las bestias son parte fundamental de los ecosistemas abiertos de la sierra gallega, y fundamentales para la conservación del hábitat. El caballo gallego tiene una dieta equilibrada a base de aulagas y hierbas, que ayuda a reducir y mantener bajo control la biomasa. “Los caballos gallegos son grandes consumidores de aulagas”, según la investigadora Laura Lagos.

A eficiencia destes animais no que se refire ao control da biomasa convérteos nun aliado na prevención de incendios forestais axudando a manter os bosques máis limpos. “Hai que ter en conta que o cabalo non só come os brotes de toxos senón tamén a madeira”, di o investigador. Polo tanto, o uso de cabalos para limpar, ademais de ser un método máis sostible, permite aforrar custos. “Cabe señalar que el caballo no solo come brotes de aulaga sino también madera”, dice el investigador. Por tanto, el uso de caballos para la limpieza, además de ser un método más sostenible, ahorra costes.

Outras das vantaxes da presenza de cabalos para a rexeneración de pastos de montaña. Segundo as recentes investigacións, naqueles pastos dedicados á alimentación do gando onde os cabalos pacían durante o inverno, o rebrote do pasto ten máis éxito, xa que os cabalos fan un mellor uso del. Según investigaciones recientes, en aquellos pastos dedicados a la alimentación del ganado donde los caballos pastan durante el invierno, el rebrote del pastizal es más exitoso, ya que los caballos lo aprovechan mejor.